System Debugging Techniques
System debugging — bu Linux tizimida muammolarni aniqlash, tahlil qilish va tuzatish uchun ishlatiladigan usullar va asboblar majmuasi. To‘g‘ri debugging texnikalari yordamida tizimdagi xatoliklar, resurs muammolari va dastur nosozliklarini tez va samarali hal qilish mumkin.
Asosiy Debugging Bosqichlari
- Muammoni aniqlash — simptomlarni va xatoliklarni to‘plash
- Tahlil qilish — loglar, statuslar va resurslarni tekshirish
- Izolyatsiya — muammoni cheklash va sababini aniqlash
- Tuzatish — muammoni bartaraf qilish va test qilish
Muhim Debugging Asboblari
1. Loglarni tahlil qilish
- Tizim loglari:
tail -f /var/log/syslog
tail -f /var/log/messages
tail -f /var/log/dmesg - Xizmat loglari:
journalctl -xe
cat /var/log/nginx/error.log
2. Process va resurs monitoring
- Faol jarayonlar:
top
htop
ps aux - Resurslar:
free -h
vmstat 1
iostat
3. Network debugging
- Tarmoq ulanishlari:
netstat -tulnp
ss -tulnp
lsof -i - Ping va traceroute:
ping 8.8.8.8
traceroute google.com
4. Disk va fayl tizimi muammolari
- Disk holati:
df -h
du -sh /*
lsblk - Fayl tizimi xatoliklari:
dmesg | grep -i error
smartctl -a /dev/sda
5. Kernel va modul debugging
- Kernel loglari:
dmesg
uname -a - Modul statusi:
lsmod
modinfo modul_nomi
6. Xizmatlarni debugging
- Xizmat statusi:
systemctl status service_name
systemctl restart service_name
journalctl -u service_name
Advanced Debugging Usullari
- strace — jarayonni system call darajasida tahlil qilish:
strace -p PID
strace ./myapp - gdb — dastur debugging (C/C++):
gdb ./myapp - tcpdump — tarmoq trafikini tahlil qilish:
tcpdump -i eth0 port 80
Eng Yaxshi Amaliyotlar
- Har doim loglarni birinchi tekshiring
- Muammoni izolyatsiya qiling va sababini aniqlang
- Debugging jarayonini hujjatlashtiring
- Test muhitda tuzatishlarni sinab ko‘ring
- Monitoring va alertlarni yoqing
Foydali Havolalar
- Linux Troubleshooting Guide
man journalctl,man strace,man gdb,man tcpdump
System debugging texnikalari yordamida Linux tizimida har qanday muammoni tez va professional tarzda aniqlash va tuzatish mumkin!